Θέση: Γιρομέρι Θεσπρωτίας

Το Γιρομέρι είναι ένα από τα πιο γνωστά χωριά της Θεσπρωτίας. Απέχει πέντε χιλιόμετρα από τους Φιλιάτες. Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται το παλαιό δημοτικό σχολείο. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς χτίστηκε αλλά τα τυπολογικά και μορφολογικά του χαρακτηριστικά μαρτυρούν κατασκευή του τέλους του 19ου αιώνα. Στη δεκαετία του 50 το σχολείο υπέστη ριζικές τυπολογικές και μορφολογικές αλλοιώσεις που εντοπίζονται στο κλείσιμο του ημιυπαιθρίου χώρου του ισογείου, την καταστροφή και χτίσιμο των κιονοστοιχιών και την κατασκευή εξώστη. Το κτίριο κάλυπτε τις ανάγκες του σχολείου μέχρι το 1970 ενώ σήμερα στεγάζει το γραφείο της κοινότητας.

Η εικόνα του σχολείου διατηρείται ακόμη ζωντανή στη μνήμη των κατοίκων του Γιρομερίου. Μετά τις κατασκευαστικές και αισθητικές περιπέτειες που υπέστη το κτίσμα από μία εσφαλμένη διάθεση ανακαίνισης, έχει πλέον ωριμάσει η ιδέα της αποκατάστασής του.

Στόχος είναι η αποκατάσταση του σχολείου στην αρχική του μορφή και η ανάδειξή του ως δημόσιου κτιρίου που οριοθετεί και σημασιοδοτεί το κέντρο του χωριού.καθώς και η επανάχρηση του κτιρίου στα πλαίσια των σημερινών αναγκών της κοινότητας.

Πρόκειται για επίμηκες διώροφο κτίριο με τετρακλινή κεραμοσκεπή. Η πλατιά όψη είναι στραμμένη στο νότο. Το ισόγειο αποτελείται σήμερα από έναν ενιαίο χώρο. Μια τετράφυλλη είσοδος βρίσκεται στη στενή δυτική όψη, προς την πλατεία, ενώ στη νότια όψη  υπάρχουν τέσσερα μεγάλα ορθογώνια παράθυρα. Η πρόσβαση στον όροφο γίνεται από εξωτερική σκάλα. Το ανατολικό τμήμα  του ορόφου καταλαμβάνεται από την αίθουσα διδασκαλίας η οποία φωτίζεται από πέντε τοξωτά παράθυρα στη νότια και τρία στην ανατολική πλευρά.

Οι τοίχοι είναι χτισμένοι από συλλεκτούς ασβεστόλιθους με συνδετικό κονίαμα και είναι επιχρισμένοι. Οι γωνίες, οι λαμπάδες και τα τόξα των παραθύρων, η κορνίζα που χωρίζει το ισόγειο από τον όροφο καθώς και η γρυπίδα της στέγης είναι εμφανή και λαξευμένα με ιδιαίτερη επιμέλεια. 

Η στέγη με τον ξύλινο φέροντα οργανισμό καλύπτεται με κεραμίδι παλαιού τύπου στηριγμένα με λάσπη όπως και τα περισσότερα κτίσματα της περιοχής.

Ο παραδοσιακός χαρακτήρας του κτιρίου απορρέει από την μορφή των τοξωτών παραθύρων και τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες. Σαν μόνη νεοκλασική επίδραση μπορεί να θεωρηθεί η συμμετρία και η κανονικότητα των όψεων.

Βασικό χαρακτηριστικό του σχολείου αποτελούσαν οι δύο κιονοστοιχίες της δυτικής και νότιας όψης. Οπως φαίνεται από προπολεμικές φωτογραφίες στο δυτικό τμήμα του ισογείου υπήρχε ημιυπαίθριος χώρος. Η δυτική όψη αποτελείται από τρεις καμάρες που στηρίζονται σε δύο κυλινδρικούς  σπονδυλωτούς κίονες. Στη δυτική όμως όψη έχει προστεθεί εξώστης από οπλισμένο σκυρόδεμα και έχουν διαμορφωθεί μία μπαλκονόπορτα και ένα ορθογώνιο παράθυρο.

Γενικά, θα γίνουν καθαιρέσεις, αποκαταστάσεις και αναστηλώσεις δομικών στοιχείων. Οι προσθήκες θα καθαιρεθούν, τα αυθεντικά στοιχεία θα διατηρηθούν και θα συμπληρωθούν.

Τα κατεστραμμένα τμήματα θα αποκατασταθούν κριτικά, δηλαδή σε σχέση με την συνολική μορφή και τον τρόπο κατασκευής του κτιρίου. Το δυτικό τμήμα του ισογείου θα αποκατασταθεί ως ημιυπαίθριος χώρος ώστε να αποτελέσει το ενδιάμεσο μεταξύ της πλατείας και του ισογείου καταστήματος στο ανατολικό τμήμα του κτιρίου. Βασικό στοιχείο του χώρου αυτού είναι οι καμάρες των δύο όψεων. Οι καμάρες της νότιας πλευράς θα αποκατασταθούν σύμφωνα με το πρότυπο της μεσαίας. Στη δυτική όψη του ορόφου κατεδαφίζεται ο εξώστης και δημιουργούνται τρία τοξωτά ανοίγματα με το μεσαίο διαμορφωμένο σε πόρτα με προστατευτικό κιγκλίδωμα.