Θέση: Οδός Τζίμα Ζέρβα, Ιωάννινα

Οι εργατικές κατοικίες στη Λεμονιά χτίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Χαρακτηρίζονται από μια ευρηματική διαρρύθμιση. Η κεντρικά τοποθετημένη σκάλα, στο ισόγειο, αποτελεί το διαχωριστικό της κουζίνας και του καθιστικού με αμφίπλευρη πρόσβαση. Στον όροφο, δύο υπνοδωμάτια και ένα ιδιαίτερα μικρό λουτρό. Η λειτουργικότητα και τα μεγέθη ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις συνήθειες μιας μικρής οικογένειας της εποχής.

Στη δεκαετία του ’90 ο Ο.Ε.Κ. παραχώρησε στους τότε δικαιούχους εξ αδιαιρέτου ιδιοκτησία στο οικοδομικό τετράγωνο. Στα μικρά αυτά, κατά χρήσιν ανεξάρτητα, οικόπεδα δόθηκε η δυνατότητα δόμησης σύμφωνα με τον ισχύοντα Γ.Ο.Κ. και τους όρους της ευρύτερης περιοχής. Οι υφιστάμενες μικρές, εν σειρά, διώροφες κατοικίες είτε κατεδαφίστηκαν, είτε δέχτηκαν προσθήκες.

Η προσθήκη ανταποκρίνεται στις ανάγκες της διευρυμένης πλέον οικογένειας και την προσδοκία συγκατοίκησης των γονέων με το μεγαλύτερο παιδί. Το Existenzminimum του ’60 δίνει τη θέση του στον μαξιμαλισμό του ’90.

Γίνεται όμως φανερή η ανεπάρκεια του στενού οικοπέδου να φιλοξενήσει μία μεγαλύτερη κατοικία διατηρώντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ηλιασμού σε όλους τους χώρους και την αναλογία κάλυψης και ακαλύπτου. Στην περίπτωση των εργατικών κατοικιών αναδεικνύεται η στενή σχέση του τύπου του κτιρίου με το μέγεθος και το σχήμα του οικοπέδου καθώς και την πολεοδομική διάρθρωση του συνόλου.

Η σχέση αυτή διαταράσσεται με την εγκατάσταση της τυπικής κατοικίας, όπως αυτή προέκυψε κυρίως από τον Γ.Ο.Κ. και την καθολική εφαρμογή του, χωρίς να έχει προηγηθεί η αναδιάρθρωση του αστικού ιστού. Ο Συντελεστής Δόμησης σε περιαστικές περιοχές δεν αποτελεί επαρκές εργαλείο για τη διαμόρφωση αστικού περιβάλλοντος και οδηγεί σε λειτουργική και αισθητική-αντιληπτική υποβάθμιση.

Αφετέρου αναδεικνύεται η αναγκαιότητα αντικατάστασης του γηρασμένου κτιριακού δυναμικού των πόλεων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η παραχώρηση ιδιοκτησίας περιπλέκει το πρόβλημα και το καθιστά αντίστοιχο της συνιδιοκτησίας στην αντιπαροχή.
Τα κράτος απεμπολεί το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και ταυτόχρονα τη δυνατότητα ενός σύγχρονου αστικού ανασχεδιασμού με παραδειγματική διερεύνηση νέων πολεοδομικών και κτιριακών προσεγγίσεων.